Installaties

De keuze voor de juiste installaties

Deze keuze was niet eenvoudig. We hebben gezocht naar installaties waarbij comfortabel wonen en duurzaamheid hand in hand gaan.

Bij het maken van onze keuzes bleek dat voor het verwarmen van water het grootste vermogen nodig is. Dit in tegenstelling tot de traditioneel gebouwde huizen, waar de ruimteverwarming vaak de keuze van installatie bepaalt. We ontdekten ook dat er wel meer dan 100 mogelijke combinaties van installaties zijn om het huis te verwarmen en van warm water te voorzien.

Onze keuzes hebben betrekking op:

• elektriciteit voor al onze apparatuur
• water voor vaatwasser en wasmachine
• water voor badkamer
• balansventilatie met warmte terugwinning
• ruimteverwarming (en koeling)
• zonne-energie
• opvang voor regenwater

Al het installatiewerk (met uitzondering van de regenwaterput) is geleverd en aangelegd door Installatiebedrijf Hoekstra uit Heerenveen.

Elektriciteit voor al onze apparatuur

Deze installatie bezorgde ons de minste hoofdbrekens. De techniek is nu zodanig dat we vrij eenvoudig allerlei app’s kunnen toevoegen die beschikbaar zijn voor onze smartphones. Het is niet perse noodzakelijk in de woning allerlei voorzieningen aan te brengen om dit te ondersteunen. Bij deze installatie hoort ook CAI en de beschikbaarheid van data lijnen om maximale kwaliteit te bewerkstelligen.

Water voor vaatwasser en wasmachine

Waar normaliter water voor vaatwasser en wasmachine elektrisch wordt opgewarmd, maken wij gebruik van een Hotfill-schakeling (wamwater-vat). Dit betekent dat het benodigde water voor deze apparaten via een kleine CV-ketel wordt verwarmd, wat ruim 60% goedkoper is dan elektrisch verwarmd water. Er stroomt dus direct warm water in deze machines.

Water voor badkamer

Het douchewater wordt ook verwarmd door de CV-ketel. Daarnaast hebben we in de badkamer een draingoot met warmte terugwinning geïnstalleerd. Deze zorgt ervoor dat 50% van de warmte van het (gebruikte) water wordt hergebruikt in plaats van rechtstreeks in het riool te verdwijnen.

(Nog) geen zonnecollector

We hebben in eerste instantie (nog) geen zonnecollector (voor omzetting zonlicht naar warmte, bijvoorbeeld voor tapwater) geïnstalleerd. Een dergelijke installatie verdient zich nl. niet snel terug, te meer omdat we met z’n tweeën zijn. Maar we sluiten niet uit, dat we die keuze alsnog wel maken, de zon is immers gratis. En onze installaties zijn daarvoor al wel uitgerust. (Ter vergelijk: een zonnepaneel – zie hierna – zet zonlicht om naar electriciteit).

Balansventilatie met warmte terugwinning

Ons huis is luchtdicht gebouwd, waardoor balansventilatie een “must” is. Natuurlijk kunnen we ook een raam openzetten, maar soms is het daarvoor te koud.

En daarmee willen we ook meteen de fabel uit de wereld helpen dat een passiefhuis geen openslaande ramen mag hebben. Het is juist aan te bevelen dit wel te doen, waar dit mogelijk is. Bovendien vinden wij het prettig met een open raam te slapen. Dat kunnen we dus met een gerust hart blijven doen.

Wij hebben gekozen voor een balansventilatiesysteem met warmteterugwinning (WTW), deze unit is op de verdieping geplaatst. Vervuilde lucht van keuken, badkamer en toilet wordt via afzuigpunten uit de woning gezogen. Deze afgevoerde lucht stroomt langs een warmtewisselaar: het warmte terugwinsysteem gebruikt de warmte uit de afgevoerde lucht om de ingevoerde lucht van buiten op te warmen. De opgewarmde verse lucht wordt via leidingen naar ventielen in onze woning geblazen, naar de kamers en onze slaapkamer.

Dit principe werkt met een rendement van ruim 90%.

Balansventilatie in de zomer

In de zomer kan het prettig zijn dat de buitenlucht niet wordt voorverwarmd. Wij hebben daarom gekozen voor een balansventilatiesysteem met een automatische bypass: deze bypass zorgt er dan voor dat de warmtewisselaar wordt “omzeild” (vandaar de naam bypass) en dus niet wordt ingeschakeld.

Speciale meet- en regeltechniek zorgt bij ons systeem voor ventilatie en luchtverversing op maat. Met sensoren wordt de aanwezigheid van mensen, het CO2-gehalte en de luchtvochtigheid in huis gemeten. De hoeveelheid luchtverversing wordt op die behoefte afgestemd.

Het is van groot belang dat dit systeem goed wordt aangelegd èn goed wordt onderhouden. Pas dan zorgt een dergelijke installatie voor een gezond, geluidsarm en comfortabel leefklimaat.

Ruimteverwarming (en koeling)

Dit bleek onze meest lastige keuze voor onze woning.

Alle apparatuur die op de markt is, heeft nl. een veel groter vermogen dan nodig is in een passief huis.

Uit de berekeningen voor ons huis blijkt dat we genoeg hebben aan 3kWh verwarming als het 10 graden vriest. Omdat we voor de balansventilatie al over luchtkanalen beschikken, leidden deze ons naar de keuze voor onze ruimteverwarming door middel van lucht. Dit is dus het indirect verwarmen van de inkomende lucht met warm water uit het warmwater vat. De CV-ketel verwarmt dit warme water.

Als dit in de praktijk niet comfortabel genoeg is, dan kunnen we alsnog drie radiatoren plaatsen.

De leidingen zijn er al wel voor aangelegd. Uit onderzoek blijkt nl. dat bij het ontbreken van een warmtelichaam (bijvoorbeeld een radiator) mensen zich bij een temperatuur van 22 graden niet prettig en comfortabel voelen. Na het bijplaatsen van een aantal radiatoren voelde men zich wel comfortabel bij dezelfde temperatuur van 22 graden.

Ook de zon is natuurlijk een fijne warmtebron. De zon laten we in de winterperiode dan ook ongehinderd binnen. Het triple glas is zodanig ontworpen, dat de warmtestraling van de zon makkelijker naar binnen gaat dan dat er warmte naar buiten “lekt” door datzelfde glas. In de zomer wordt de zon geweerd door screens die via zonsensoren automatisch worden aangestuurd. Uiteraard kan de handbediening dit systeem “overrulen” als dat nodig is.

Ons passiefhuis zal 10x minder energie verbruiken voor ruimteverwarming dan een gemiddelde bestaande woning. En in vergelijking met een huidige nieuwbouwwoning (uitgevoerd conform het Nederlandse Bouwbesluit) is dit verbruik van energie 4 à 5 keer minder.

In totaal verwachten wij een verbruik van 250 m3 per jaar.

Uiteraard houden wij u op de hoogte van het uiteindelijke verbruik, zie daarvoor Nieuws en leest u onze nieuwsbrieven hierover.

Koeling

Samen met de zonwering zorgt de optimale isolatie (40 cm.dik) van de woning ervoor dat de woning in de zomer nagenoeg niet “opwarmt”. Bovendien biedt het door ons gekozen isolatiemateriaal Thermofloc (www.thermofloc-isolatie.nl) ook voldoende weerstand tegen snelle opwarming. Thermofloc laat pas na 18 uren de eerste warmte van buiten af door.

Zonne-energie

Naast het gebruik van de zon als warmtebron (via de ramen), levert de zon ook energie voor onze stroom. Deze stroom wordt opgewekt door middel van PV-cellen (Photo voltaische cellen). Deze zonnepanelen liggen op het zuidwesten van het dak van de woning en leveren ons naar verwachting circa 3500 KWh op jaarbasis. Deze stroom gebruiken we voor al onze huishoudelijke apparaten. Door middel van een app kunnen we bijvoorbeeld de wasmachine en wasdroger zo laten aansturen, dat deze worden ingeschakeld zodra er voldoende “zonnestroom” is.

Wij hebben gekozen voor een geïntegreerd systeem, d.w.z. op de plaats van de zonnepanelen liggen geen dakpannen. Panelen en dakpannen hebben dezelfde kleur, waardoor de panelen niet opvallend zijn.

Deze zonne-energie van 3500 kWh staat gelijk aan 400 m3 aardgas; de berekende warmtevraag van onze woning is 250 m3 aardgas. Hypothetisch: zonder bewoning levert het huis dus energie op.

Opvang van hemelwater

In Nederland komt het meeste hemelwater ongebruikt in het riool terecht. Wij hebben ervoor gekozen dit hemelwater te “hergebruiken” alvorens het in het riool wordt afgevoerd.

De regenwaterput van 5000 liter wordt door een grote kraan naar zijn plaats getild…

Met een hemelwatersysteem wordt het water gefilterd en opgeslagen in een tank (5000 liter) in de grond. Via een pomp gaat het water naar de gebruikspunten, te weten de toiletten.

Gelukt! De regenwaterput is succesvol geplaatst.

Voor het doorspoelen van onze toiletten (3 liter met spaarknop, 6 liter voor gewone spoeling) gebruiken wij dus geen kostbaar drinkwater, maar het hemelwater.

En: regenwater is van nature zacht en schoon water, zodat kalkafzetting wordt voorkomen.

Saillant: in België is de aanleg van een dergelijk systeem verplicht als men nieuw bouwt.

Zie ook nieuwsbrief nr.7, o.a. over deze regenwaterput.